Postępowanie po ustaleniu diagnozy prenatalnej
W przypadku spodziewanego porodu noworodka z wadą serca (po diagnostyce prenatalnej) można z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć nie tylko rodzaj wady serca, ale też ustalić sposób postępowania z noworodkiem na sali porodowej:
- jeżeli spodziewamy się anomalii strukturalnej serca, która będzie wymagała leczenia w okresie niemowlęcym, na sali porodowej zupełnie wystarcza obecność dotychczasowego personelu
- jeżeli spodziewamy się anomalii strukturalnej serca tzw. przewodozależnej, na sali porodowej należy założyć wejście dożylne celem podawania Prostinu
- jeżeli spodziewamy się anomalii strukturalnej serca, która może stanowić zagrożenie życia noworodka po odcięciu pępowiny, na sali porodowej niezbędna staje się obecność kardiologa inwazyjnego, który „utoruje” drogę takiemu noworodkowi do pracowni hemodynamiki, gdzie można wykonać cewnikowanie serca w pierwszej, tzw. „złotej” godzinie życia
- jeżeli spodziewamy się ciężkiej wady serca u noworodka z hipoplazją płuc i niewydolnością krążenia, w której nie ma szans na leczenie i przeżycie, powinniśmy zapewnić mu godne warunki pożegnania.
Podział ten, jak każdy, zawiera pewne uproszczenia. Należy podkreślić, iż odnosi się głównie do interpretacji wyniku badania echokardiograficznego w III trymestrze (w I trymestrze lekarze nie są w stanie przewidzieć stanu hemodynamicznego dziecka w terminie okołoporodowym, a w II trymestrze tylko część wad prezentuje podobną sytuację jak w III trymestrze). Część wad może jednak ewoluować nawet między 34. a 37. tygodniem ciąży, dlatego ustalenie rokowania dla noworodka opiera się na długofalowej obserwacji echokardiograficznej w ośrodkach kardiologii.
| STRATEGICZNY PODZIAŁ WAD SERCA Z PUNKTU WIDZENIA KARDIOLOGII PRENATALNEJ | ||||
|---|---|---|---|---|
| Rokowanie na podstawie diagnozy prenatalnej | Rodzaj wady | Odsetek przypadków | Zalecany sposób porodu | Postępowanie z noworodkiem na sali porodowej |
| Wada serca płodu, która będzie wymagała leczenia w okresie niemowlęcym | Niepilna | 20% | Siłami natury | Położnik, położna, neonatolog |
| Wada serca płodu przewodozależna | Ciężka | 65% | Siłami natury |
Neonatolog; podanie Prostinu; monitorowanie saturacji i EKG |
| Wada serca płodu, która może stanowić zagrożenie życia noworodka po odcięciu pępowiny (prenatalnie restrykcja otworu owalnego, echokardiograficzne cechy obrzęku płuc płodu) | Krytyczna | 10% | Cięcie cesarskie |
Neonatolog; kardiolog inwazyjny; podanie Prostinu; monitorowanie saturacji i EKG; ewentualne cewnikowanie serca z interwencją kardiologiczną; konieczny OION |
| Ciężka wada serca z hipoplazją płuc i niewydolnością krążenia | Najcięższa | 5% | ? | Postępowanie paliatywne, umożliwienie rodzicom pożegnania się z dzieckiem |
Warto pamiętać, że noworodek z wadą serca najczęściej nie prezentuje żadnych objawów klinicznych na sali porodowej. Jednorazowe badanie noworodka tuż po porodzie jest tylko badaniem „przekrojowym”; aby je właściwie zinterpretować warto znać wyniki seryjnych, wcześniejszych badań echokardiograficznych przedporodowych. Ta wiedza bowiem może zmienić losy pacjenta.
pod red.: prof. E. Malca, dr hab. K. Januszewskiej, M. Pawłowskiej