Leczenie przeciwzakrzepowe

Doustne leki przeciwkrzepliwe a produkty bogate w witaminę K

Budowa chemiczna leków przeciwkrzepliwych jest podobna do witaminy K, przez co oba te związki „konkurują” ze sobą o miejsce przyłączenia z czynnikiem krzepnięcia. Jeśli miejsce to (tzw. receptor) zostanie zajęte przez witaminę K – czynnik krzepnięcia zostanie aktywowany; jeśli przez lek – będzie nieaktywny (zdolność krwi do krzepnięcia ulegnie zmniejszeniu).

Spożywanie w dużych ilościach produktów, bogatych w witaminę K powoduje, że jej stężenie w organizmie jest większe, a więc zwiększa się szansa, że to ona (a nie lek) połączy się z receptorem powodując osłabienie działania leków przeciwkrzepliwych.

Pod nazwą „witamina K” kryje się grupa związków chemicznych, pochodnych chinonowych.

• Witamina K1 (filochinon) syntezowana jest w roślinach zielonych, w których występuje chlorofil. Znajduje się także w niektórych owocach, zbożach, mięsie i mleku. Należy do grupy związków rozpuszczalnych w tłuszczach, co oznacza że nie można jej przyswoić z pożywienia bez obecności tłuszczu.
• Witamina K2 (menachinon) produkowana jest przez naturalną florę bakteryjną jelit, skąd wchłaniana jest do organizmu. W pożywieniu witamina K2 jest obecna w przefermentowanych nasionach soi (Natto).
• Witamina K3 (menadion) to syntetyczna witamina stosowana w suplementach diety przy niedoborze witaminy K. Jest rozpuszczalna w wodzie lub tłuszczach.

Jako normę dziennego zapotrzebowania na witaminę K przyjmuje się dla dzieci 1 mg, a dla dorosłych 4 mg. Podaje się, że dla zachowania odpowiedniej krzepliwości krwi wystarczająca jest podaż 0,03 mg witaminy K na kilogram masy ciała.

Witamina Kjest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu krzepliwości krwi, odgrywa także kluczową rolę w transporcie wapnia w ustroju i jego wiązania z tkanką kostną. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgrzybiczne i antybakteryjne, wpływa też na poprawę elastyczności naczyń krwionośnych oraz ich ochronę przeciw zwapnianiu.

Niedobór (awitaminoza) witaminy K u zdrowej, prawidłowo odżywiającej się osoby występuje rzadko (wyjątkiem są noworodki do 3. miesiąca życia, u których wskazane jest podawanie witaminy K celem zapobieżenia powstania choroby krwotocznej noworodków).
Do najbardziej charakterystycznych objawów niedoboru należą m.in.: samoistne krwawienia, powstawanie krwawych wybroczyn i wylewów krwi do narządów wewnętrznych, wydłużony okres krzepnięcia krwi, przedłużające się krwawienia menstruacyjne, skaza krwotoczna.

Nadmiar (hiperwitaminoza) witaminy K – do przedawkowania witaminy K dochodzi jedynie przy nieodpowiedniej suplementacji – podawania witaminy K3 w zbyt dużych dawkach. Nadmiar witaminy K powoduje rozpad czerwonych krwinek, co w konsekwencji prowadzi do anemii. Przy podniesionym poziomie witaminy K pojawia się również nadmierne wydzielanie potu oraz uczucie gorąca. U niemowląt nadmiar witaminy K może być przyczyną żółtaczki oraz uszkodzenia tkanki mózgowej. Ma również wpływ na leczenie lekami przeciwkrzepliwymi.

Sposób odżywiania wpływa na zapotrzebowanie organizmu na leki przeciwzakrzepowe. Nie oznacza to jednak, że należy całkowicie eliminować z jadłospisu produkty zawierające witaminę K. Wprost przeciwnie. Istotniejsze jest, by starać się, żeby podaż witaminy K w pożywieniu była jak najbardziej równomierna w trakcie całego leczenia, ponieważ urozmaicone pożywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego wzrostu i rozwoju, szczególnie młodego organizmu. Wszelkie znaczące zmiany w sposobie odżywiania mogą mieć wpływ na to, jak zareaguje organizm na lek przeciwkrzepliwy.

Produkty spożywcze o wysokiej zawartości witaminy K
(opracowanie własne na podstawie różnych źródeł)

Uwaga! Podane poniżej dane mają charakter wyłącznie orientacyjny. Różnorodne publikowane tabele zawartości witaminy K w produktach są często sprzeczne ze względu na brak jednoznacznej metody oznaczania. Na zawartość witaminy K w danym produkcie mogą mieć też wpływ takie czynniki jak np. okres zbioru warzyw, stopień ich dojrzałości, sposób karmienia zwierząt.